Opublikowano: sobota, 03 sierpień 2013 07:46

Jego fotografia, wykonana w KL Auschwitz przez obozowe gestapo, jako zdjęcie anonimowego więźnia, oznaczonego numerem 4267, przez wiele lat była przechowywana w Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. W tym roku udało się ją ostatecznie zidentyfikować.

Wcześniej jedynie na zasadzie porównywania z fotografiami cywilnymi Antoniego Kocjana można było przypuszczać, że zdjęcie na którym widnieje numer 4267 przedstawia słynnego konstruktora szybowcowego z Olkusza, bowiem żadne inne niemieckie dokumenty obozowe z nim związane w Archiwum Muzeum Auschwitz-Birkenau nie zachowały się.

 Antoni Kocjan to wybitny konstruktor oraz pilot szybowcowy i samolotowy, przedwojenny rekordzista świata w wysokości lotu, więzień KL Auschwitz (zwolniony z obozu w połowie 1942 r.), a następnie oficer Armii Krajowej, który rozpracowywał konstrukcyjnie tajemnicę V-1 i V-2 (samoloty-pociski i rakiety z ładunkami wybuchowymi).

 Przyczynił się również do rozszyfrowania nowej bazy doświadczalnej pocisków rakietowych V-2 w miejscowości Blizna i Pustków koło Mielca pod koniec 1943 r. Później, kiedy żołnierzom AK w okolicach Sarnak nad Bugiem udało się zdobyć rakietę-pocisk V-2, Kocjan zbadał zasady konstrukcji, mechanizm sterowania oraz dane taktyczno-techniczne rakiety V-2. Do opracowanej przez siebie dokumentacji wykonał także rysunki, a następnie dokumentacja ta wraz ze zdobytymi częściami pocisków została wysłana do Wielkiej Brytanii, co uznano za największą sensację drugiej wojny światowej.

 Antoniego Kocjana ponownie aresztowano w Warszawie na początku czerwca 1944 r. Uwięziony został na Pawiaku i rozstrzelany 13 sierpnia tegoż roku w ruinach getta. Miejsce, gdzie został pogrzebany,  na zawsze pozostanie nieznane.

 Za męstwo oraz zasługi w rozpracowaniu V-1 i V-2 został pośmiertnie odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy rozkazem Dowódcy Armii Krajowej z dnia 2 października 1944 r.

 Warto wyjaśnić, że Antoni Kocjan kierował konspiracyjnym Biurem Studiów Przemysłowych, które powstało w połowie 1942 r.  Do największych osiągnięć tego Biura należało rozpracowanie produkcji i konstrukcji, wspomnianych już pocisków V-1 i V-2. W sumie Biuro to wysłało ponad dwa tysiące meldunków, dotyczących przemysłu zbrojeniowego Niemiec. Adresatem tych meldunków był Oddział II Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie, skąd Polacy przekazywali je wywiadowi alianckiemu.

 Dr Andrzej Glass, mieszkający w Warszawie, zebrał te meldunki i ponad dwanaście lat temu opublikował je w dwutomowym dziele, zatytułowanym „Meldunki miesięczne wywiadu przemysłowego KG ZWZ/AK 1941-1944”, które zawiera ich  faksymile.

 Ponadto dr Glass opublikował także książkę, zatytułowaną „Antoni Kocjan - szybowce i walka z bronią „V”, która została wydana ponad dziesięć lat temu przez Muzeum Lotnictwa w Krakowie.

 Autorowi tej cennej publikacji udało się również ustalić numer obozowy Antoniego Kocjana, który odpisał z jego listów, wysyłanych z KL Auschwitz do rodziny. Listy te do wglądu udostępniła dr. Andrzejowi Glassowi wdowa po Antonim Kocjanie pod koniec lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku.

 Znając numer więźniarski Kocjana z powyższej książki, ostatecznie udało mi się zidentyfikować jego fotografię obozową, przechowywaną przez wiele lat w Muzeum oświęcimskim jako zdjęcie nieznanego więźnia KL Auschwitz.

Adam Cyra

Oświęcim